الکتروموتور یا موتور الکتریکی تا کنون یکی از کاربردی ترین و مهمترین اختراعات بشر بوده است. در این مقاله گروه صنعتی نوری قصد دارد اطلاعات مفیدی در خصوص این موتور ها در اختیار شما عزیزان قرار دهد.
الکتروموتور ابزاری است که انرژی الکتریکی ورودی را تبدیل به حرکت مکانیکی می کند.
هر موتور الکتریکی از دو بخش متحرک و ثابت تشکیل شده است . به بخش متحرک روتور و به بخش ثابت که معمولا درون موتور قرار دارد استاتور یا ایستانه نیز می گویند.
در یک موتور الکتریکی ، روتور به علت گشتاوری که ناشی از نیروی است که توسط میدان مغناطیسی ایجاد ایجاد شده در استاتور است به حول محور خود می چرخد هر الکتروموتور بر اساس ساختارش توسط برق جریان مستقیم DC و یا جریان متناوب AC تغذیه می گردد.
به بیان ساده قدرت الکتروموتورها وابسته به تعداد سیم پیچ های درون آن است و به این منظور ر چه تعداد سیم پیچ ها بیشتر باشد قدرت الکتروموتور بالاتر خواهد بود.
الکتروموتور از چه اجزایی تشکیل شده است؟
• محور
• آهن ربا
• منبع برق
• آرمیچر
• ذغال هادی
• سوئیچ تغییر دهنده جهت برق
الکتروموتور ها به طور کلی به ۳ دسته اصلی تقسیم میشوند:
• الکتروموتور مستقیم DC
• الکتروموتور جریان متناوب AC
• موتور الکتریکی خاص
موتور الکتریکی جریان مستقیم یا DC :
الکتروموتور DC وسیله ای است که انرژی الکتریکی را به کمک یک آهن¬ربا به انرژی مکانیکی تبدیل میکند. به علت اینکه از جریان ۱۲ ولت یا ۲۴ ولت استفاده میکند به آن DC میگویند. یکی از معایبی که موتورهای DC دارند این است که به دلیل اینکه ممکن است در طول زمان کموتاتور آن ها فرسود شود نیاز به تعمیر و نگهداری بیشتری دارند.
برای درک بهتر از اینکه الکتروموتور DC چگونه کار میکند، یک مدار الکتریکی ساده را در فرض کنید که در آن انرژی الکتریکی توسط یک منبع انرژی تامین میشود. وقتی جریان الکتریکی در مدار جاری میشود، یک میدان مغناطیسی در اطراف ایجاد میکند و باعث میشود آرمیچر به چرخش درآید.به علت بی خطر بودن این موتور نسبت به دیگر موتورها، این موتور در صنایع مختلفی کاربرد دارد.
از کاربردهای الکتروموتور DC می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• صنعت کشاورزی
• شهربازی
• درب های اتومات
• درب های اتومات برای آسانسور
• درب های ورودی اتومات
• تسمه نقاله
• کمپرسورهای الکتریکی
• تردمیل و صنایع ورزشی
• صنعت گلخانه در پرورش سبزیجات، تجهیزات و گل
• ماشین های پردازش
• دستگاهای صنعتی نظافت
• صنایع نساجی
• صنایع پلاستیک
• صنایع خودروسازی برای تست تایرها
• صنایع شکر
موتور الکتریکی جریان متناوب یا AC
الکتروموتور های AC به دو دسته کلی القایی و سنکرون تقسیم بندی می شنود. مورد استفاده ترین الکتروموتور ها در صنعت و یا مصارف خانگی الکتروموتور های القایی AC هستند. انواع متنوعی از الکتروموتور های القایی AC در صنعت وجود دارد که متناسب با نوع کارکرد متفاوت هستند در حالت کلی برای چرخش موتور AC روتور داخل یک میدان مغناطیسی دوار قرار می گیرد که در الکتروموتور AC به صورت طبیعی توسط استاتور بدلیل جریان الکتریکی منبع تغذیه این میدان مغناطیسی دوار ایجاد می شود و موتور به حرکت در می آید. با اینکه طراحی الکتروموتور های القایی AC آسان تر از الکتروموتورهای DC است ولی کنترل سرعت و گشتاور در انواع متنوع الکتروموتور های القایی AC نیاز به آگاهی کامل تری به مشخصات این موتور ها دارد.
مزایای استفاده از الکتروموتور AC
• طراحی ساده
• طول عمر مناسب و استحکام در صورت نگهداری و سرویس به موقع
• قیمت مناسب
• نگهداری مقرون و به صرفه
• نصب و اتصال آسان
از کاربردهای الکتروموتور AC می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• صنعت آسیاب
• نوار نقاله
• سنگ شکن
• فن¬های صنعتی برای فضاهای سربسته بزرگ(پارک آبی)
• بیلبورد های چرخان
• صنایع نساجی و چوب بری
• استفاده به عنوان موتور ژنراتور
• صنایع گچ و سیمان
• صنایع خودروسازی
• صنایع پتروشیمی
• صنایع داروی¬سازی
• کارخانه های رنگ¬سازی
• در صنایع نبرد سرد و گرم
نکاتی در مورد نگهداری و سلامت الکتروموتور
عمر مفید موتور الکتریکی به مقدار و شدت کار روزانه و عوامل محیطی مانند رطوبت و گرمای محیط ، لرزش ، رسیدگی و نگهداری بستگی دارد. اگر راندمان بالایی از دستگاه خود انتظار دارید بهتر است به دمای دستگاه و محیط توجه داشته باشید. راه اندای های متوالی و بیش از ظرفیت نامی موتور باعث بالا رفتن دمای موتور و آسیب جدی به آن میشود. طراحی یک سیستم تهویه خوب با یک فن کارآمد کمک شایانی به عدم آسیب دیدگی موتور در اثر گرما میکند. همچنین جلوگیری از نفوذ گرد و غبار با فضاسازی مناسب بسیار موثر است.
در حالت کلی میتوان گفت عمر مفید الکتروموتور ها در کشور های صنعتی حدود ۲۰ سال و در ایران کمتر از ۱۰ سال است.